Historia i geneza Times New Roman
Narodziny kroju na zlecenie 'The Times’
Historia Times New Roman, jednego z najbardziej rozpoznawalnych krojów pisma na świecie, rozpoczyna się w 1931 roku. To właśnie wtedy brytyjska gazeta „The Times” zleciła stworzenie nowego kroju, który miał zastąpić dotychczasowy, uznany za zbyt wąski i mało czytelny na łamach dziennika. Potrzeba była pilna – gazeta dążyła do zwiększenia ilości tekstu na stronie, jednocześnie dbając o komfort czytelnika. Zadanie to było wyzwaniem typograficznym, wymagającym znalezienia idealnego balansu między elegancją a funkcjonalnością. Nowy krój miał być przede wszystkim wyjątkowo czytelny w druku gazetowym, co oznaczało konieczność dopasowania go do specyfiki papieru gazetowego i technik druku stosowanych w tamtych czasach. Projekt ten był przełomowy, ponieważ po raz pierwszy tak znana gazeta zdecydowała się na stworzenie własnego, dedykowanego kroju pisma, co podkreślało wagę typografii dla jej wizerunku i sukcesu.
Stanley Morison i Victor Lardent: twórcy sukcesu
Kluczowymi postaciami stojącymi za narodzinami Times New Roman byli Stanley Morison i Victor Lardent. Morison, wpływowy teoretyk typografii i konsultant wydawniczy, był głównym inicjatorem i wizjonerem projektu. To on sformułował wytyczne dotyczące nowego kroju, opierając się na swojej głębokiej wiedzy o historii druku i potrzebach czytelniczych. Zrozumiał, że aby osiągnąć zamierzony efekt, potrzebny jest utalentowany projektant, który przełoży jego wizję na konkretne kształty liter. Zadanie to powierzył Victorowi Lardentowi, ilustratorowi pracującemu dla agencji reklamowej. Lardent, choć nie był tradycyjnym projektantem krojów pisma, wykazał się niezwykłym talentem i precyzją, tworząc eleganckie i funkcjonalne glify. Współpraca ta okazała się strzałem w dziesiątkę. Morison dostarczył koncepcję i kierunek artystyczny, a Lardent nadał jej fizyczną formę. Co ciekawe, krój bazował na starszym kroju Monotype o nazwie Plantin, który Morison cenił za jego klasyczne proporcje, jednak z uwydatnionym kontrastem między grubością kresek, co miało poprawić jego czytelność na papierze gazetowym.
Kluczowe cechy i design kroju
Dlaczego Times New Roman jest tak czytelny?
Czytelność Times New Roman nie jest dziełem przypadku, lecz wynikiem przemyślanego designu, który uwzględniał specyficzne potrzeby druku gazetowego. Jednym z kluczowych elementów jest jego wysokie x-height, czyli wysokość małych liter (np. 'x’, 'a’, 'e’) w stosunku do wielkich liter. Wyższe małe litery sprawiają, że tekst wydaje się większy i łatwiejszy do odczytania, nawet przy niewielkim rozmiarze. Kolejną istotną cechą są skrócone dolne przedłużenia znaków, czyli tzw. wydłużenia. Zmniejszenie ich długości zapobiega zlewaniu się liter w dłuższych blokach tekstu, co jest szczególnie ważne na nierównym papierze gazetowym. Krój ten został zaprojektowany z myślą o druku na maszynach składających na gorąco (hot metal typesetting), co wpłynęło na jego specyficzne cechy, takie jak wyraźne szeryfy, które pomagają oku podążać za linią tekstu. Szeryfy te, choć subtelne, dodają tekstowi struktury i ułatwiają rozróżnianie poszczególnych liter. Dodatkowo, wyraźny kontrast między grubością kresek sprawia, że litery są dobrze zdefiniowane, co dodatkowo podnosi czytelność.
Różnice między wersjami Monotype i Linotype
Choć Times New Roman jest powszechnie znany jako jeden, uniwersalny krój, w rzeczywistości istnieją subtelne różnice między jego pierwotną wersją zaprojektowaną dla Monotype i późniejszą wersją dla Linotype, często określaną jako „Times” lub „Times Roman”. Te różnice wynikają przede wszystkim z procesu digitalizacji i adaptacji kroju do różnych systemów składu i druku. Wersja Monotype, będąca bliższa oryginalnym założeniom, często charakteryzuje się nieco innym rozmieszczeniem detali i proporcjami niektórych znaków. Z kolei wersja Linotype, stworzona z myślą o innym typie maszyn składających, mogła ulegać drobnym modyfikacjom, aby lepiej współpracować z tymi technologiami. Te różnice, choć zazwyczaj niezauważalne dla przeciętnego użytkownika, mogą mieć znaczenie dla typografów i projektantów, którzy poszukują idealnego dopasowania kroju do konkretnego projektu. Warto również wspomnieć, że Linotype licencjonował swoją wersję fontu firmom takim jak IBM, Xerox, Adobe i Apple, co znacząco przyczyniło się do jego rozpowszechnienia w erze druku cyfrowego.
Wszechstronne zastosowanie i popularność
Times New Roman w druku i na komputerach
Popularność Times New Roman wykracza daleko poza jego pierwotne przeznaczenie. Krój ten stał się jednym z najpopularniejszych krojów pisma w historii, instalowanym na większości komputerów osobistych na świecie. Jego wszechstronność sprawia, że doskonale sprawdza się zarówno w druku, jak i na ekranach komputerów. W świecie druku, Times New Roman był przez dekady standardem w publikacjach akademickich, książkach, raportach i wszelkiego rodzaju dokumentach formalnych. Amerykańskie Stowarzyszenie Psychologiczne (APA) w swoich wytycznych przez długi czas sugerowało używanie właśnie tego kroju w pracach pisanych w stylu APA, co tylko utrwaliło jego pozycję jako standardu w środowisku akademickim. Również w oficjalnych dokumentach rządowych jego obecność była znacząca – Stany Zjednoczone używały Times New Roman jako standardowego fontu w oficjalnych dokumentach od 2004 do 2023 roku. Na komputerach, dzięki dystrybucji przez Microsoft i dostępności na wszystkich systemach Windows od wersji 3.1, stał się on domyślnym wyborem dla milionów użytkowników, co uczyniło go synonimem „zwykłego” lub „domyślnego” fontu. Nawet jeśli czasami jest postrzegany jako font nieco „nudny” lub wybierany z braku innych opcji, jego niezmienna czytelność i profesjonalny wygląd sprawiają, że wciąż jest chętnie wybierany do wszelkiego rodzaju tekstów, gdzie liczy się przejrzystość i powaga przekazu. Firma Adobe Fonts również oferuje Times New Roman, podkreślając jego wszechstronność w druku i na stronach internetowych.
Darmowe alternatywy i inspiracje
Choć Times New Roman jest powszechnie dostępny, a jego obecność w systemach operacyjnych sprawia, że często jest wybierany jako domyślny, rynek typograficzny oferuje wiele darmowych alternatyw, które mogą stanowić ciekawe zamienniki. Dla tych, którzy szukają podobnego charakteru, ale chcą uniknąć powszechności Times New Roman, dostępne są fonty takie jak Nimbus Roman, który jest wierną kopią, czy Liberation Serif, zaprojektowany z myślą o kompatybilności z Times New Roman. Innym godnym uwagi przykładem jest Linux Libertine, oferujący bogaty zestaw funkcji OpenType i elegancki wygląd. Te darmowe alternatywy pozwalają na uzyskanie profesjonalnego wyglądu dokumentów bez ponoszenia dodatkowych kosztów. Co więcej, sam Times New Roman, mimo swojej ugruntowanej pozycji, stał się źródłem inspiracji dla wielu innych projektów krojów pisma. Jego sukces i charakterystyczne cechy zainspirowały projektantów do tworzenia nowych interpretacji kroju szeryfowego, eksplorując różne warianty proporcji, kontrastu i detali. Wiele z tych nowych projektów czerpie z ponadczasowej elegancji i czytelności oryginału, jednocześnie wprowadzając świeże spojrzenie na klasyczny design.
Techniczne aspekty i warianty
Style i wagi: od regular do bold italic
Times New Roman, jako dojrzały i wszechstronny krój pisma, oferuje szeroki wachlarz stylów i wag, które pozwalają na dopasowanie go do różnorodnych potrzeb typograficznych. Podstawowa rodzina krojów obejmuje zazwyczaj cztery kluczowe warianty: Regular (lub Roman), Italic (kursywa), Bold (półgruby) i Bold Italic (półgruby kursywa). Wersja Regular jest standardowym, codziennym krojem, idealnym do długich bloków tekstu. Kursywa, często lekko pochylona i o zmienionych kształtach niektórych liter, służy do podkreślania, wyróżniania lub zaznaczania cytatów. Waga Bold dodaje tekstowi wyrazistości i siły, nadając się do nagłówków, wyróżnień lub akcentów. Wariant Bold Italic łączy te cechy, oferując jeszcze większą dynamikę. Oprócz tych podstawowych wariantów, istnieją również bardziej specjalistyczne wersje, takie jak „Times Wide” (1938, series 427), przeznaczona do druku książek, która unikała lekkiej kondensacji oryginału, czy wersje dla druku matematycznego (Series 569) oraz wersje nagłówkowe. Firma Adobe Fonts oferuje Times New Roman w czterech stylach: Regular, Italic, Bold i Bold Italic, podkreślając jego podstawową, ale kluczową funkcjonalność.
Licencjonowanie i dostępność
Kwestia licencjonowania i dostępności Times New Roman jest nieco złożona, biorąc pod uwagę jego długą historię i ewolucję. Pierwotnie zaprojektowany dla Monotype i Linotype, krój ten był dystrybuowany w różnych formach. Wersja cyfrowa „Times New Roman” jest powszechnie dystrybuowana przez Microsoft i dostępna na wszystkich systemach Windows od wersji 3.1, co czyni ją praktycznie darmową dla większości użytkowników komputerów osobistych. To właśnie ta powszechność sprawiła, że stał się on tak popularny. Linotype licencjonował swoją wersję fontu firmom takim jak IBM, Xerox, Adobe i Apple, co przyczyniło się do jego szerokiej dostępności w druku cyfrowym i na różnych platformach. Istnieją również bardziej zaawansowane wersje, takie jak „Pro”, „Std”, „Seven”, „Small Text” od Monotype oraz „Ten”, „Eighteen”, „Europa Office” od Linotype, które mogą wymagać osobnego zakupu licencji. Firma Adobe Fonts oferuje Times New Roman, co oznacza, że użytkownicy subskrybujący tę usługę mają do niego dostęp, podkreślając jego znaczenie i wszechstronność. Licencjonowanie dla celów komercyjnych, zwłaszcza dla niestandardowych zastosowań lub większych projektów, zazwyczaj wiąże się z zakupem odpowiednich licencji od twórców lub dystrybutorów, takich jak Monotype czy Linotype.
Dodaj komentarz